الزام به برگزاری مناقصه
دستگاه های اجرایی طبق ماده 79 قانون محاسبات عمومی، ماده 20 قانون بهبود مستمر محیط کسب و کار و ماده 9 قانون برنامه ششم توسعه، جهت تامین و خرید کالاها و خدمات مورد نیاز خود مکلف به برگزاری مناقصه هستند.
تعریف مناقصه
مناقصه، فرایندی است رقابتی برای تأمین کیفیت موردنظر(طبق اسناد مناقصه) که در آن تعهدات موضوع معامله به مناقصه گری که کمترین قیمت متناسب را پیشنهاد کرده باشد، واگذار میشود.
انواع مناقصات
الف- از نظر مراحل بررسی:
الف: مناقصه یک مرحله ای: ارزیابی فنی-بازرگانی ندارد.
دوم: مناقصه دو مرحله ای: اعلام برنده مناقصه منوط به ارزیابی فنی-بازرگانی پیشنهادات است.
ب- از نظر روش دعوت:
اول: مناقصه عمومی: فراخوان مناقصه از طریق آگهی مناقصه به اطلاع مناقصه گران می رسد.
دوم: مناقصه محدود: فراخوان مناقصه، آگهی و اطلاع رسانی عمومی نمی شود، بلکه از طریق دعوت نامه برای مناقصه گران صلاحیت دار فرستاده می شود.
برگزارکننده مناقصه
برگزارکننده مناقصه و مسئول بررسی و ارزیابی پیشنهادات و تعیین برنده مناقصه، مطابق ماده 6 قانون برگزاری مناقصات، کمیسیون مناقصه است.
مراحل و فرآیند برگزاری مناقصه
الف- تأمین منافع مالی
ب- تعیین نوع مناقصه
ج- تهیه اسناد مناقصه
د- ارزیابی کیفی مناقصه گران
ه- فراخوان مناقصه
و- ارزیابی پیشنهادها
ز- تعیین برنده مناقصه و انعقاد قرارداد
قانون حاکم بر مناقصات دولتی
برگزاری مناقصه باید مطابق احکام و تشریفات قانون برگزاری مناقصات و آیین نامه های اجرایی آن صورت گیرد؛ وگرنه معامله باطل و بلااثر است، چرا که در معاملات اصل رعایت تشریفات حاکم است.
دستگاه های مشمول قانون برگزاری مناقصات
نهادهای موظف به رعایت قانون برگزاری مناقصه در ماده 1 قانون برگزاری مناقصات و بند «ب» ماده 3 قانون حداکثر استفاده از توان تولیدی و خدماتی کشور و حمایت از کالای ایرانی مشخص شده اند.
نصاب معاملات دولتی
معاملات کوچک: معاملات تا سقف مبلغ یک میلیارد و چهارصد و پنجاه میلیون ریال
معاملات متوسط: معاملات بیشتر از سقف معاملات کوچک و کمتر از چهارده میلیارد و پانصد میلیون ریال
معاملات عمده: معاملاتی که برآورد اولیه آنها بیش از چهارده میلیارد و پانصد میلیون ریال باشد.
ترک تشریفات مناقصه
با توجه به گزارش توجیهی دستگاه و با تایید هیات ترک تشریفات مناقصه می توان تشریفات مربوط به برگزاری مناقصه را تنها برای همان قرارداد کنار گذاشت.
مرجع رسیدگی به شکایات مناقصه گران
مناقصه گران در صورت اعتراض به عدم رعایت قوانین و مقررات مربوطه می توانند شکایت خود را به «هیات رسیدگی به شکایات مناقصات» تقدیم کنند. البته ابتدا باید به بالاترین مقام دستگاه مناقصه گزار شکایت کنند.
صلاحیت و آیین رسیدگی این هیأت در قانون اساسنامه هیأت رسیدگی به شکایات قانون برگزاری مناقصات پیش بینی شده است. مرجع اعتراض به آرای این هیأت نیز شعب تجدید نظر دیوان عدالت اداری است.